Zeytin'le ilgili karara tepki: '50 sene boyunca yalnız mı yaşayacak? Bu rehabilitasyon değil'

P - Goril Zeytin'in Nijerya'ya gönderilmesi beklenir hatta neden hala gönderilmediğine ilişkin tartışmalar yaşanırken DKMP, Zeytin'in Türkiye'de kalacağını açıkladı. Buna sebep olarak Zeytin'den alınan DNA örneğinin Nijerya uyumlu olmadığı gösterildi.

Peki köken ülkesi Nijerya değilse bile başka uygun ülke neden düşünülmedi? Türkiye böyle bir kararı tek başına verebilir mi? Türkiye'de başka goril olmadığı düşünülürse Zeytin'in tek başına yaşayacak olması ne kadar doğru?

Bu ve benzeri soruları Jane Goodall Enstitüsü Primat Uzmanı Aslıhan Niksarlı'ya yönelttik. Niksarlı kararın Zeytin için odlukça sorunlu buldu. Zira goriller sosyal canlılar ve rehabilitasyonlarının en önemli parçası bu sosyal ilişkilerini güçlendirmeleri. Ancak Niksarlı Türkiye'de gorillerin rehabilitasyonuna uygun bir merkez bulunmadığını, ayrıca ülkede başka goril yaşamadığını vurguladı. Gorillerin son derece sosyal canlılar olduğunu ve tek başına yaşamanın rehabilitasyon olarak görülemeyeceğini sözlerine ekledi.

'Hak ettiği rehabilitasyondan vazgeçmemeliyiz'

Niksarlı, “Türkiye’de başka bir goril yokken, Zeytin’in sosyal ilişkiler kurması mümkün değil. Bu bir rehabilitasyon yöntemi değil ancak ciddi hastalığı ya da agresyonu olan bireylerde geçici olarak uygulanabilir " diye konuştu.

Niksarlı, Nijerya değilse bile uluslararası düzeyde başka seçeneklerin değerlendirilmesi gerektiğini belirterek "Zeytin’in DNA’sı Nijerya menşeli çıkmadı diye, hak ettiği rehabilitasyondan vazgeçmemeliyiz. Bu konuda onlarca yıldır çalışan kurumlar var ve Türkiye’ye destek vermeye hazırlar" dedi.

Türkiye’nin bu konuda tek başına karar almasının da doğru olmayacağını belirten Niksarlı, sürecin çok paydaşlı bir uluslararası iş birliği gerektirdiğini dile getirerek "Bu rehabilitasyonları yıllardır, onlarca yıldır yapan kurumlar var. Ve bu kurumlar Türkiye'ye gerekli desteği vermeye her şekilde hazırlar. Bu tür kararlar Dışişleri, Milli Parklar, bilim insanları ve uluslararası kuruluşların ortak kararıyla alınmalı. Tek taraflı ‘ben yaptım oldu’ diyebileceğimiz bir konu değil" ifadelerini kullandı. Bu noktada Niksarlı'ya karar öncesi herhangi bir yetkilinin kendilerini arayıp görüşlerine başvurup vurmadıklarını sorduk. Niksarlı'nın yanıtı "Jane Goodall Enstitüsü’nden ve benden görüş alınmadı karar öncesinde" şeklinde oldu.

'50 yıl tek başına mı yaşayacak?'

Niksarlı, gorillerin uzun yaşayan canlılar olduğunu hatırlatarak Zeytin'in yıllarca yaşaması durumunda yalnız mı yaşayacağını sordu: "Zeytin bir hayvanat bahçesinde kalacaksa, iyi bakıldığını varsaydınız bir gorilin yıllarca yaşadığını düşünürsek bu hayvan, 50 yıl tek başına mı yaşayacak? Yoksa yanına başka bir gorilmi getirmeye karar vereceğiz? Hayvanat bahçelerinin durumu ortadayken... Yani bunlar çok muallak şeyler."

Zeytin’in yalnızca bireysel refahı açısından değil, yasa dışı yaban hayvanı ticaretine dikkat çeken sembolik bir örnek olarak da önem taşıdığını belirtti: “Zeytin bir sembol. Bu karar hem onun refahını hem de bundan sonra yasa dışı ticarete karışan hayvanların kaderini etkileyecek.”